بررسی حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش با بهکارگیری مدلEPM در حوضه‌ی ابهررود
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
چکیده
فرسایش فرایندی طبیعی بوده که در تمام نقاط زمین در حال تکوین است و در تغییر و تحول سطح زمین اهمیت فراوان دارد. هدف از این پژوهش، تهیه نقشههای حساسیت سنگها به فرسایش، شدت فرسایش، نرخ فرسایش ویژه و برآورد میزان رسوبدهی واحدهای سنگی در حوضه ابهررود با استفاده از مدل تجربی EPMدر محیط GISاست. حوضه ابهررود با مساحت 1/189256 هکتار در جنوبخاوری زنجان قراردارد. منطقه مورد بررسی دارای آب و هوای نیمهخشک و اقلیم مدیترانهای با میانگین بارندگی 5/344 میلیمتر در سال است. سازندهای زمینشناسی این حوضه وابسته به دورانهای دیرینهزیستی، میانهزیستی و نوزیستی است. سازند کهر به سن پرکامبرین، کهنترین و رسوبات آبرفتی کواترنر، جوانترین نهشتههای حوضه مورد مطالعه هستند. منطقه عموماً از سنگهای رسوبی تشکیل شده است. برای شناخت بهتر، منطقه به یازده زیرحوضه تقسیم شده است. در این پژوهش عوامل مؤثر بر فرسایش و شکلشان ، همچنین نرخ فرسایش مورد بررسی قرارگرفت و سپس نقشه تیپ فرسایش تهیه شد. با بهکارگیری نرمافزار Arc GISنقشه میزان رسوبدهی تهیه شد و با کمک مدل تجربی EPM شدت رسوبدهی در هر زیرحوضه محاسبه شد. زیرحوضه A7کمترین رسوبدهی و زیرحوضه A2 بیشترین رسوبدهی سالانه را در حوضه نشان میدهد. میزان رسوبویژه در منطقه مورد مطالعه 81/8 تن در هکتاردر سالبرآورد شد. محاسبه مدلEPM نشان داد حوضه ابهررود از نظر شدت فرسایش در کلاس خیلی شدید قراردارد و زیر حوضه A2بایستی در اولویت اول برای برنامههای حفاظتی خاک قرار گیرد.
)